Stres anında rahatlamak için çözüm üretmekte güçlük yaşayabilirsin. Birkaç basit yöntem sayesinde seni bunaltan düşüncelerden kurtulmak mümkün olabilir. İnsan kolayca stresin etkisi altında kalabilir çünkü yaşadığımız ortamlar buna bir hayli müsaittir. Örneğin, iş yerinde bir biçimde yanlış yapılan işlemlerden ötürü stres altında kalabiliriz.

Hayatlarında etkili ve verimli olan insanlar stres anında rahatlamalarını sağlamakta olan çözümler üretmişlerdir. Onları stres altında kalan bireylerden ayıran en önemli unsur budur. Yaşadıkları olay karşısında endişelenmek yerine çözüme yönelirler. Stres unsurunu tespit ederler ve bir biçimde kendilerini o unsurdan uzak tutmaya çalışırlar.

Problemi tespit etmelisin

Stres anında ilk aklına gelmeyecek durumlardan birisi problemin tespitidir. Genelde zihnin gereğinden çok yoğun olur. Bu sebeple endişelenmekten başka bir şeyi düşünmezsin. Bu tip bir durumda, problemi tespit etmeden hareket ettiğin sürece kendini yorarsın. Asıl çözümü üretmek konusunda hiçbir zaman başarılı olamazsın.

Stres altında olduğun zaman öncelikle bunun sebebini belirlemeye çalışmalısın. Endişeye kapılıp kafanda onlarca veya belki yüzlerce soru yer almasına izin vermemelisin. Tek bir basit soruya cevap aramalısın. Seni strese sokan durum nedir tam olarak nedir? Bu durum karşısında ne yapabilirsin?

Cevapları belirlemelisin

Seni stres altında bırakan unsuru tespit ettikten sonra onun niteliğine yönelik soruları cevaplamaya çalışmalısın. Bu sayede stresin etkisini azaltabilir ve kendisine bir çıkış yolu bulabilirsin. Strese sebep olan unsur geçmişte yaşandıysa artık yapabileceğin çok fazla bir şey yoktur. Geçmişe gidip onu düzeltmek gibi bir şansın olmayacağını bilmelisin.

Sadece ileriye dönük etkilerini kendi çabalarınız ile azaltabilirsin. Bir hata yapmışsan, bundan ders çıkarmaya çalışmalısın. Ne olacak diye düşünmek yerine telafisinin olup olmadığını düşünmelisin. Strese sebep olan unsurun etki süresini kesinlikle belirlemelisin. Olayın bir anlık etkisi olabilir, yani seni sonsuza kadar takip edebilecek bir durumla karşılaşmamış olabilirsin.

Bu konu da verilebilecek en uygun örnek trafikte veya kamuya açık ortamlarda tanımadığın kişilerle yaşadığın olaylardır. Trafikte seyir halindeyken öndeki arabanın yavaş gitmesine kafayı takmış olabilirsin. Bu doğal olarak ortaya çıkan bir şeydir. Fakat sebebini sorgulaman gerekir. Trafik mi sıkışık? Yoksa ortalıkta ayrı bir sebep mi var?

Bu soruları akıllıca cevaplayamadığın sürece oturduğun koltukta strese girersin ve muhtemelen sürekli kornaya basmanın trafik akışını açacağını düşünürsün. Bu davranışın yanlış olduğunu bilsen bile yaparsın ama bir çözüm üretmiş olmazsın. Seni 10 dakika, 30 dakika veya 1 saat meşgul edecek bir durum için kendisini strese sokmak lüzumsuzdur.

Strese sebep olan unsur üstünde kontrol durumun nedir? Bir iş akışında problem çıktığını düşünelim. Problem senin yaptıkların veya yapmadıkların neticesinde mı ortaya çıkmıştır? Yoksa iş akışında bir başkasının yaptıklarından veya yapmadıklarından ötürü mü stres altındasın?

Bu sorular son derece önemlidir. Eğer bir başka kişinin yapmış olduğu davranıştan ötürü stres altında oluyorsan bu durumda kontrol sende değil demektir. O kişinin işi berbat etmesi senin sorumluluğunda değildir. Bu sebeple bu durumu kafaya takarak kendisini strese sokman bir anlam ifade etmeyecektir. Yapman gerekli olan kendisini o durumdan uzaklaştırmaya çalışmaktır.

Nefes kontrolü gerçekleştirmelisin

Stres altında olduğunda, problemi tespit ettikten ve cevapları belirledikten sonra artık ufak adımlarla stres anında rahatlamaya çalışmalısın. Bunun için en etkili yöntem nefes kontrolü yapmaktır. Nefes kontrolü sayesinde kendisini bulunduğun ortamda tutabilir ve endişeli ruh haline bürünmeye engel olabilirsin.

Stres anında seni rahatlatacak olan çok çeşitli nefes kontrolü yöntemleri vardır. Temelde her birinin üç önemli adımı vardır. Aklından dört, beş veya altı gibi bir sayı tutmalısın. Yavaş yavaş, sayarak nefes almaya çalışmalısın. Tuttuğun sayıya denk geldiğin zaman duraksayıp nefesini tutun. Daha sonra ağır ağır nefesini bırakmalısın.

Aklından tuttuğun rakam 5 olsun.
Bir, iki, üç, dört ve beş diye sayarak ağır ağır nefes almalısın.
5 rakamına geldiğin zaman 5 saniye nefesini tutmalısın.
Bir, iki, üç, dört ve beş diye sayarak ağır ağır nefesini bırakmalısın.
Nefes kontrolü ve nefes alma sayesinde rahatlamak işte bu kadar basittir. Eğer nefes almada problem yaşıyorsan bu yöntemi kullanmamalı ve sağlığınızı riske atmamalısın. Bunun yerine sayı sayma, değişik bir şeye odaklanma ve fikirlerini dağıtma gibi bütünüyle farklı olan yöntemlere yönelebilirsin.

Düşüncelerini dağıtmalısın

Stresi ortaya çıkaran durum karşısında yapabileceğin pek fazla bir şey yoksa fikirlerini farklı şeylerle dağıtmayı deneyebilirsin. Peki bu konu da neler yapabilirsin? Aslında akıllara gelen oldukça farklı şeyler vardır. Fakat en basitlerinden şu biçimde bahsedersem sanırım çok bir hata yapmış olmayacağım:

Kitap okuyabilirsin. Kitabın hikayesinde yolculuk ederek fikirlerinin oraya odaklanmasını sağlayabilirsin.
Oyun oynayabilirsin. Oyuna kendinizi kaptırdığın zaman farklı şeyler düşünmeye başlarsın ve stres ortamından uzaklaşabilirsin.
Müzik dinleyebilirsin. Yavaş veya hüzünlendirici müzikler dinlemek yerine hareketlendirici müzikler dinleyerek ruhunuzu dinlendirmeyi başarabilirsin.
Bunlardan herhangi birini yapamıyorsan, fikirlerinizi dağıtabilecek farklı şeyler bulabilir veya alternatif olarak uğraşacak başka bir şey bulmaya çalışabilirsin. Örneğin, film izlemek, bulmaca çözmek, haber okumak, sosyal ağlarda eğlenceli paylaşımlara göz atmak gibi adımları takip edebilirsin.

Soruları unutmalısın

Endişelenmeye başladığın zaman kafandaki soruları çoğaltmaya başlarsın. “Şimdi ne olacak?”, “Ya böyle olursa?”, “Ya şöyle olursa?” biçiminde sorular sorduğun sürece stres bataklığından kurtulma şansın pek kolay olmayacaktır. Bu soruların sana hiçbir yararı yoktur. Bunları düşündüğün zaman bir çözüm yöntemi oluşturmuş olmazsın.

Kafanda oluşacak soru bulutlarını dağıtmaya çalışmalısın. Ayrıca fayda sağlamayacak soruları kendisine sormaktan olabildiğince kaçınmalısın. Bir olayın gidiş yönü bellidir. Kendine ek gidiş yönleri çıkartarak bir şey kazanamazsın. Asıl meseleye odaklanmalı ve diğer soruları aklından çıkarmalısın.

Olumlu düşünmelisin

Olumlu olan insanların daha az stres altında kaldıkları bir gerçektir. Bu insanları strese sokmak için gerçekten epey etkili problemler ortaya çıkarman gerekir. Olumlu düşünmek seni hızlı bir biçimde rahatlatır. Bununla beraber stres kaynağını ortadan kaldırmak için daha kuvvetli olmanı sağlar.

Bu konu da gerekirse güvendiğin arkadaşlarından destek alabilirsin. Arkadaşların olumlu olduğu sürece seni rahatlatmayı başarırlar. Sana destek olabilirler, seni endişeden uzak tutabilirler. En önemlisi gülmeni sağlayabilirler. Bunlar stresle mücadele için arkadaşların önemini ortaya koyan geçerli sebeplerdir.

Gülmeye çalışmalısın

Gülmek mutluluğun sembolüdür. Stres altında olduğun zaman kendisini güldürebilecek bir şeyler bulduğun sürece kendisini rahatlatmayı başarabilirsin. Anıların, masanda bulunan karikatür dergileri, internet üzerinden erişebileceğiniz komik videolar ve ara sıra iyi bir arkadaş gülmeni sağlayabilir.

Biraz ters anlaşılabilir ancak gülmek yerine ağlayarak da kendisini rahatlatmayı başarabilirsin. Aklındaki düşünceleri başkalarıyla paylaşmaya çalışmak her daim iyi bir fikir olsa bile ara sıra bunu yapamazsın. Fakat daima içini dökme fırsatına sahip olmazsın. Bu durumdaysan ağlayarak içinizi dökmeyi düşünebilirsin.

Ara vermelisin

İş yerinizde meydana gelen bir olay yapılması sonucunda strese girmişsen yaptığın işe ara vermeyi düşünebilirsin. Stres başlangıcında insan kendini biraz daha sıkıntılı hisseder ve stres zamanla etkisini yitirmeye başlar. Bu sebeple verimliliğin, üretkenliğin ve etkinliğin başlangıçta çok daha düşük olur.

Bir süre yaptığın işe ara verip dışarı çıkmayı ve kısa süreli yürüyüş yaptıktan sonra işe dönmeyi düşünebilirsin. Bu stresi bütünüyle ortadan kaldırmasa bile etkisini azaltmak konusunda sana yardımcı olabilir. Diğer taraftan, iş yeriniz yerine evde bir problem yaşadıysan uyumayı düşünebilirsin. Çünkü uyku zihnini ve bedenini dinlendirici bir faaliyettir.

Bakış açını değiştirmelisin

Olaylara yaklaşım biçimin stres kontrolü açısından önemlidir. Bir olay neticesinde birkaç farklı düşünceyi değerlendirme fırsatın olur ve her birinde elde edeceğiniz sonuç değişiklik gösterebilir. Ancak tek bir düşünceye bağlı kaldığın sürece stres kontrolünü başarılı bir biçimde gerçekleştirme fırsatı elde edemezsin.

Yaşadığınız olayın gerçekten telafi edilemeyecek kadar iyi değil olup olmadığını sorgulamalısın. Böylece olayın gerçek değerini belirlemeli ve muhtemel bir aşırıya kaçma durumuna karşı kendisini korumalısın. Bununla beraber, seçenekleri düşünmek farklı bakış açısı yaratmak için gereklidir. Alternatifler çözüm aşamasında farklı adımlar atmanı sağlarlar.